GÜVENSİZ BAĞLANMA, KAYGILI BAĞLANMA
GÜVENSİZ BAĞLANMA, KAYGILI BAĞLANMA
Bir bebeğin dünyaya gelmesi sırasında yaşanan olağan süreç, sadece annelik içgüdüsünün ortaya çıkmasına değil, aynı zamanda çocuğun ruhunda adım adım“güven” duygusunu da oluşturmaktadır. Güven duygusu ise insan karakterinin oluşumundaki en temel duygudur. Eğer bir kişi, erken çocukluk döneminde (özellikle) annesiyle bu doğal süreci yaşamamış ve güven duygusunu tam olarak alamamışsa, böylesi bir çocuğun ortaya koyacağı karakter ile annesinden doyasıya güven duygusunu tatmış olan çocuğun karakteri asla bir olmayacaktır.
Yeni doğan bir bebeğin en temel ihtiyacı, annesini yanında görmesi, annesinin varlığından cesaret alması ve hayata bu güçle adım atmasıdır. Eğer bir çocuk, iki yaş döneminde, annesini yanında bulamamış ve temel ihtiyaçları karşılanması gerektiği sırada, annesini karşısında bulamamış ise böylesi çocuklarda görülen pedagojik sorun, “güvensiz bağlanma” olarak adlandırılmaktadır. Bu da özellikle çalışan annelerin çocuklarında görülmektedir. “Güvensiz bağlanma” sorunu yaşayan çocukların agresif, hırçın, istekleri bitmeyen, devamlı anneyi yanında görmeyi arzulayan, sürekli hareketli ve kendisine verilen hiçbir şeyden tatmin olmayan bir halleri vardır. Bu durum bütün çocukluk yılları boyunca devam ettiği gibi, kişinin yetişkinlik döneminde de hiç eksilmeyen bir davranış bozukluğu olarak ortaya çıkar. Erken çocukluk döneminde annesi ile kendi arasında “güven” bağını kuramayan çocuklar, yaşamları boyunca kimseye güvenemezler.
Ekonomik zorluklar nedeni ile çalışan annelerin, bebeklerinden erken yaşta ayrılmaları zorunlu ise, problemleri en az yaşamak için anne yerine geçecek ve çocukla bağ oluşturacak bir kişiyi çocuğun yanında devamlı bulundurmak gerekir. Erken çocukluk döneminde eğer çocuk birkaç kişi ile karşılaşıyor ve hangisine bağlanacağını kestiremiyorsa böylesi çocuklardaki davranış bozuklukları daha bir belirgin haldedir. Bu nedenle çalışan annelerin, çocuklarını emanet ettikleri kişiler ya da bakıcıları mümkün olduğu kadar değiştirmemeleri gerekir. Çocuğun anne yerine bağlandığı kişiyi çocuktan ayırmak, anneyi çocuğundan ayırmak kadar risklidir.
Bununla beraber annesi devamlı yanında bulunduğu halde annesinden yeteri kadar ilgi ve sevgi alamayan çocuklarda ise “kaygılı bağlanma” sendromu dediğimiz bir davranış bozukluğu ortaya çıkmaktadır. Çocuğun yanında her ne kadar anne bulunsa da çocuk annesinden yeteri kadar “duygusal beslenme” gerçekleştiremiyorsa bu çocuklar içine kapanık, korkak ve çekingen olur, dikkat dağınıklığı yaşar, kimi zaman duygusal yoksunluktan hırçınlık gösterir.
GÜVENLİ BAĞLANMA
Bir bebek henüz anne karnında bulunduğu andan itibaren annesi ile kendi arasında bir duygusal köprü kurabilmiş ve anne ile kendi arasında güven duygusu oluşabilmiş ise böylesi çocuklarda karakter eğitimi oldukça kolay ve sağlıklı gerçekleşmektedir.
Eğer bir anne, çocuğunun her ağlamasını “bir ihtiyaç” belirtisi olarak görmüş ve çocuğunun her ağlayışına anında karşılık vermişse, çocuklar hayata güven duygusu ile bir adım önde başlar.
ANNELERE TAVSİYE
Maalesef, günümüzde birçok anneye, kulaktan dolma bilgilerle, çocuğu ile arasındaki güven bağını zedeleyen tavsiyelerde bulunulmaktadır. Bunların başında “çocuğu kendine alıştırma” tavsiyesi gelmektedir ki böylesi bir tavsiye, bir anne ile yavrusu arasındaki ilişkiye vurulabilecek en büyük darbedir.
Bebeği kucağına alma, sana alışır, bırakmaz… Bebeğinle aynı yatakta yatma, kokuna alışır, senden kopamaz… Her ağlamasına karşılık verme, sonra iyi niyetini suiistimal eder…
Bunlar, anneye yanlış verilen tavsiyelerdir. Oysaki bir bebek, daha yeni geldiği bu karmaşık dünyada, annesini yanında hissetmesi ile, annesinin kokusunu duyması ile hayata hazırlanır. Bir çocuk anne sevgisine doyamaz ise anneden kopamaz… Eğer anne sevgisine doymuşsa, bir süre sonra anneden kopacak ve hayata güven içinde adım atacaktır.
ANNEYE BAĞLANMA SÜRECİNDE (0-3 YAŞ) ANNE-ÇOCUK ARASINDAKİ GÜVENSİZ BAĞLANMA SONUCUNDA ORTAYA ÇIKABİLECEK SORUNLAR?
Anneye taciz (anneye vurma, annenin saçını çekme, anneyi ısırma..)
Tuturuk krizleri (anneye ısrarlı dokunuşlar)
Göz kontağında azalma
Konuşmanın gecikmesi ve / veya durması
Sözel yönergelere uymama
İçe kapanma
Kendini uyarma davranışı (stereotip davranış, mastürbasyon..)
Nesnelerle takıntılı bağ kurma
Uyku (uykuya geçişte direnme ve uyku sorunları)
Beslenme (seçici, tek tip beslenme..)
Dışkılama (kaka veya çiş tutma)
Saç ve tırnak kesimini reddetme
Okul fobisi veya okula adaptasyon sorunu
Korku ve kaygı bozuklukları
Ekolali (tekrarlayıcı konuşma)
Bu gibi durumlarda 7/24 Anneye Güvenli Bağlanma Metodu uygulanır.
